“Dat een ecosysteem of zelfs onze aardbol een beperkte draagkracht heeft, wordt regelmatig over het hoofd gezien. Dit is ook niet altijd goed te vatten in A vs B. Reden te meer om hier eens beter bij stil te staan.”

Bijen vs2 Beeld_600x300_01.png

BIJZONDER INGEWIKKELD

- Soesja van Wijgerden -

 
 

De bijen gaan dood en wij dus ook. Dit sentiment motiveerde mij om mijn thesis over bijen te schrijven. Tot mijn grote verbazing was het probleem helemaal niet zo zwart wit. De media, maar ook veel organisaties, hadden alleen de klok horen luiden. Wat blijkt? Het is een misvatting dat alle bijen honing maken en in een kolonie leven. Wat géén misvatting is, is dat een groot deel van de bijen uitsterft. Maar waar komt dat door en waarom is dat ons probleem? 

 

Wilde bijen vs Honing bijen

Als we het over bijen hebben, bedoelen we eigenlijk altijd honingbijen. Honingbijen worden al sinds de Oude Egyptenaren door mensen gehouden. Meestal gaat het om één bijensoort, apis mellifera. Deze soort wordt door imkers gekweekt en gehouden. De honing die zij maken is een economisch product en het houden van bijen is een populaire hobby.

 
“Honigbijen lijken wel melkkoeien, er is eigenlijk weinig natuurlijks meer aan. ”
 

Wilde bijen is een verzamelnaam voor alle andere bijen. In Nederland hebben we het dan over zo’n 357 inheemse soorten. Op de 29 hommelsoorten na, leven deze bijen niet in een kolonie. Ze graven holletjes in de grond, in hout, of soms zelfs in slakkenhuisjes. Ze struinen bloemen af op zoek naar pollen en nectar om te eten. Het bijzondere van wilde bijen is dat veel een sterke voorkeur hebben voor inheemse bloemensoorten.

Wilde-bij-Infographic.jpg

(HONING)BIJ STERFTE: CCD

Colony Colapse Disorder (CCD) is een verzamel naam voor een nog onverklaard fenomeen. Sinds een paar jaar vinden imkers hele kolonies dood terug in de kasten. Er worden meerdere oorzaken genoemd:

  1. De varoa mijt; een parasiet die de kast binnendringt en de honingbijen verzwakt zodat ze de winter niet meer kunnen overleven.
  2. Pesticiden, met name neonicotinoiden. Deze worden in de landbouw massaal toegepast om gewassen te beschermen.
  3. Een gebrek aan bloemen als bijenvoedsel. Helaas lost het inzaaien van bloemenlinten het probleem vaak niet op. De meeste bloemenlinten zijn onderhoudsintensief, éénjarig en vaak exotisch. Voor veel bijen is de voedingswaarde hiervan dan ook minimaal.

Vanuit de ecologie is een onderliggende oorzaak te zien. Honingbijen zijn doorgefokt om winst te maken; hoge honingproductie en goed gedrag. Zoals in de bioindustrie vaker voorkomt, zijn grote groepen doorgefokte dieren erg kwetsbaar. Een recept voor CCD. Door gebrek aan variatie in de populaties is elke bedreiging meteen gevaarlijk voor de hele kolonie! Voor gezonde en weerbare honingbijen is dus meer genetische variatie nodig binnen de kolonie.

EN DE WILDE BIJ DAN?

Onze inheemse wilde bijen hebben het ook moeilijk. Net als bij veel andere wilde soorten komt het leefgebied van de wilde bijen ernstig in het gedrang door de opkomst van industrie. Gek genoeg gaat het in steden vaak beter met deze bijen dan op het platteland. Dit komt doordat in de landbouw veel oninteressante monoculturen worden gekweekt. Daarnaast haalt het gebruik van veel kunstmest, herbiciden en pesticiden de inheemse natuur uit balans. Niet gek dat een kwetsbare groep insecten daar zo heftig op reageert. Ook niet gek dat als we zo doorgaan, wij zelf ook de gevolgen gaan merken.

 
“Het bijenprobleem is zeker ook ons probleem.”
 

DRAAGKRACHT

Hoe past dit binnen de draagkracht van de aarde? Het bijenverhaal gaat eigenlijk over biodiversiteit. Een term die je vaker tegenkomt als het gaat om duurzaamheid. De aanwezigheid van veel verschillende soorten is vaak een teken van een gezond ecosysteem, een weerbaar ecosysteem. En die weerbaarheid is voor ons hartstikke belangrijk, die houdt de draagkracht namelijk hoog. Waarom zijn juist bijen dan zo belangrijk binnen die biodiversiteit? Ze spelen een sleutelrol in de overleving van bijzonder veel andere inheemse plant- en diersoorten, met name veel belangrijke inheemse bloemen. Zonder bijen storten dus een heleboel voedselketens in. Voedselketens waar wij van afhankelijk zijn. Wil je de bijen helpen? Trek wat tegels uit je tuin en zie de inheemse bloemen opkomen. Dat zijn vaak precies die bloemen en planten waar kevers, motten, vlinders en bijen juist zo dol op zijn.

Lijstje leuke linkjes